Anders leven: Onderweg naar hedendaagse monastieke spiritualiteit

Al van bij het prille begin van het Christendom bestonden er mensen die zich uit de wereld terugtrokken om zich volledig toe te wijden aan een of andere vorm van monastiek leven. Nu Kerk en geloof steeds verder naar de marge van de samenleving worden gedrongen groeit de verwondering om mensen die vandaag nog steeds bewust voor dit leven kiezen. Het monastieke leven staat volop in belangstelling als een aantrekkelijk alternatief voor de verzuchtingen van de wereld. Dit uit zich niet enkel in het feit dat producten die de kloosters en abdijen produceren goed verkopen en zeer gewaardeerd worden. Ook verschijnen er talloze boeken waarin buitenstaanders de wereld van de monniken trachten te doorgronden of waarin monniken iets proberen duidelijk te maken van hun inspiratie en het belang hiervan voor de wereld.

De grote verdienste van “Anders leven” het boek van de jonge Benedictijn Thomas Quartier bestaat erin dat hij verder gaat waar heel wat andere publicaties ophouden. Hij probeert duidelijk te maken aan mensen die volop in de moderne wereld staan, hoe het monastieke leven een belangrijke toegevoegde waarde kan beteken. Daarbij slaagt erin om de voor de hand liggende spirituele clichés te doorbreken door zaken als rust, stilte en een strakke tijdsindeling, die doorgaans als de positieve aspecten van het abdijleven worden gezien, af te doen als bijzaken die afleiden van de essentie.

Vooral in het eerste deel over vervreemding als levensvorm van de monnik maakt de auteur duidelijk dat de monastieke spiritualiteit een subcultuur is die in haar vorm haaks staat op wat gangbaar is in de maatschappij. In tegenstelling tot heel wat jongerenculturen is deze subcultuur echter geen tegencultuur. De monnik vergelijkt zich niet met anderen en kiest in geen geval de weg van de zelfverheffing. Het zwijgen van de monnik is, wars van romantisch zelfbedrog, een oncomfortabele en vaak zelfs paradoxale weg die ten alle tijden het perspectief op de eeuwigheid zoals dat in Christus tot de mensen kwam zichtbaar, voelbaar en ervaarbaar tracht te maken.

In een tweede beweging toont Quartier aan dat niet de rust van de abdij, maar wel de houding van aandacht die in wezen overal in de wereld kan ontstaan cruciaal is voor een monastieke spiritualiteit. Waken en vasten kunnen belangrijke instrumenten zijn om de aandacht als een vervreemdende houding tegenover het leven te laten groeien. Het uitermate boeiende laatste hoofdstuk tenslotte gaat over openheid als de levensinhoud van de monnik zoals die gestalte kan krijgen in denken, handelen en vieren.

Door zijn pogingen om de snelle successen van monastieke spiritualiteit, zoals bijvoorbeeld relaxatie en tijdsmanagement, af te doen als bijzaken heeft de auteur voor een moeilijk toegankelijke benadering gekozen. Het feit dat dit boek inmiddels al aan een derde druk toe is en ook al een Duitse vertaling kent, toont evenwel aan dat heel wat mensen wel degelijk op zoek willen gaan wat er achter het romantische beeld van het moderne monnikendom schuilt en dat ze graag bereid zijn om deze authentieke wegen te ontdekken en deze gestalte te geven in hun eigen leven.

REFERENTIE:

Thomas Quaertier osb, Anders leven. Onderweg naar hedendaagse monastieke spiritualiteit, Uitgeverij Berne Media, Heeswijk, 2017, 224 blz., 17,95 euro, ISBN 978-28-743-8824-8.