Langs het pad van de postulant

Binnenkijken in de trappistenabdij van Westvleteren

Vrijwel iedereen kent de namen van de grote abdijen in onze contreien. Voor een belangrijk deel is deze naambekendheid het gevolg van de productie en verkoop van bier of kaas. Bovendien liggen heel wat abdijen in een eerder rustige omgeving waar het aangenaam wandelen of fietsen is, zodat een uitstap naar een abdij vaak een toeristische of gastronomische aangelegenheid wordt, eerder dan een spirituele. Ironisch genoeg vormt net dit relatieve succes vaak een belemmering om duidelijk te maken waar het in de kern bij abdijen om te doen is. In media en reclame overheerst het beeld van de abdij als plaats van rust, stilte en authenticiteit, maar het valt de bewoners van deze abdijen moeilijk om duidelijk te maken dat rust en stilte slechts een middel vormen en geen doel op zich. De Monnik is een Godzoeker en God zoeken is een behoorlijk heftige aangelegenheid. "Heer haast u mij te helpen" zingen de monniken dan ook bij elk gebed. Slechts in de mate waarin rust, stilte en regelmaat de monnik helpen bij het toegroeien naar God worden deze technieken toegepast.

In 2014 rondde Wim Vandewiele een doctoraatsstudie af die de Abdij van Westvleteren sociologisch en antropologisch doorgrondde op basis van een reeks van observaties gedurende 180 dagen tijdens de periode 2006-2007. Net omwille van de sterk afgenomen kennis van het abdijleven in de buitenwereld en in een poging de oppervlakkige abdijromantiek te doorbreken werd in samenspraak met de paters beslist om deze studie te herwerken tot een toegankelijke beschrijving van de dagelijkse werking van de abdij. 

In de publicatie die hieruit volgde beschrijft Wim Vandewiele de fysieke weg die een postulant als kandidaat monnik gaat wanneer hij de abdij binnentreedt. De poort van de abdij regelt het verkeer tussen binnen- en buitenwereld wat resulteert in een complexe maar boeiende wisselwerking. Het gastenhuis is de plaats waar bezoekers het meest direct in contact kunnen komen met het dagelijks leven van de abdij. Het hart van de abdijgemeenschap, zowel voor gasten als monniken, wordt dan weer gevormd door de Kerk. In een continue beweging verzamelt de gemeenschap zich hier zeven keer per dag voor het getijdengebed, waarmee het ritme van het abdijleven geregeld wordt. Het slot is de van de buitenwereld afgesloten leefwereld van de paters. Omdat de publicatie van dit boek in functie stond van het ontsluiten van het inwendige leven van de abdij op een moment waarop de kennis hiervan teloor dreigt te gaan wordt de lezer ook hier een unieke blik naar binnen gegund. 

De gekozen antropologische invalshoek resulteerde in een relatief afstandelijke beschrijving van het abdijleven. Daarom werd beslist om deze invalshoek af te wisselen met enkele gesprekken met de abten van Westvleteren en Zundert over spiritualiteit van de monniken. Deze spirituele beschouwingen, in combinatie met een groot aantal professionele foto’s maken van dit het boek een complete uitgave met een uniek perspectief op het hedendaagse abdijleven. 

REFERENTIE:
Wim Vandewiele, Langs het pad van de postulant. Binnenkijken in de trappistenabdij van Westvleteren, Halewijn nv, Antwerpen, 2016, 166 blz., 19,95 euro, ISBN 978-90-8528-382-9.