Te boek! Over boeken en boekenmensen
De naam Ludo Simons is een begrip
in de wereld van het boek. Hij speelde de
afgelopen decennia een sleutelrol in de Antwerpse stadsbibliotheek en de
bibliotheek van de Universiteit Antwerpen en publiceerde recent ook het
monumentale “Het boek in Vlaanderen sinds 1800. Een cultuurgeschiedenis”. Ook
‘Te Boek!’, gaat over boeken en boekenmensen, maar deze keer ook en vooral over
Ludo Simons zelf en zijn ronduit indrukwekkende wedervaren met het boek in
Vlaanderen. In die zin mag dit boek gerust gelezen worden als een autobiografie
van iemand wiens leven bestaat uit de liefde voor het boek.
In het eerste deel van Te Boek! schetst
Ludo Simons enkele algemene lijnen over het wezen van een uitgeverij en hoe dit
instituut zich taalkundig en feitelijk in de loop van de 19e eeuw
begon te onderscheiden van het redactiewerk. Daarnaast geeft hij ook enkele
inzichten bij de manier waarop boeken kunnen bewaard worden voor toekomstige
generaties. De bijdrage over het boek als tekst begint met enkele voorbeelden
van interpretatie- en vertaalproblemen. De voornaamste oorzaak van deze
problemen zoekt de auteur in de literatuurstudie die er in de loop van de
vorige eeuw niet naar streefde om belangrijke literaire werken, figuren of
stromingen inzichtelijker en toegankelijker te maken, maar enkel werkte om
zichzelf in stand te houden. De literatuurwetenschap in Vlaanderen bleef lange
tijd een zuiver analytische en rationele aangelegenheid. Uit angst om niet
ernstig genomen te worden, waagden vele literatuurwetenschappers en
boekhistorici zich niet aan een inhoudelijke of contextuele benadering van de
teksten. Maar goede literatuur is voor Ludo Simons literatuur die ‘Vermaakt’,
wat betekent dat ze zowel aangenaam moet zijn om te lezen als een overdracht
van een intellectuele, geestelijke, spirituele erfenis. Waar dit oordeel
ontbreekt blijft de literatuurwetenschap steriel. “Ik besef dat mijn verhaal te
persoonlijk gekleurd was om veel indruk op mijn lezers te maken” stelt Ludo
Simons nog op het einde van deze boeiende bijdrages en dat is een uitspraak die
op veel manieren waar is.
Het tweede deel van Te Boek! leest
als een portrettengalerij. Ludo Simons beschrijft een tiental keren nauwgezet,
maar ook met veel humor en respect, het stukje geschiedenis dat hij deelt met
enkele van de meest monumentale boekenmensen van de vorige eeuw. Omdat in dit
tijdsgewricht boek en ideologie in Vlaanderen hand in hand gingen bieden deze
korte teksten vaak een uniek perspectief. “Schrijvers waren links of rechts”, zo
stelt de auteur, “uitgeverijen katholiek of vrijzinnig, bibliotheken behoorden
tot de christelijke, de liberale of de socialistische zuil. Het was allemaal
wel boeiend, maar vaak ook vermoeiend, en rationeel was het al helemaal niet.”
Uiteindelijk komt Ludo Simons uit bij zijn eigen liefde voor het boek en de
manier waarop, langzaam maar zeker zijn woonhuis uitgroeide tot een levende
bibliotheek. En zo groeit ook Te Boek! gestaag
uit tot wat het eigenlijk vanaf de eerste letter altijd al was: een autobiografie
van iemand die zijn leven wijdt aan het boek.
REFERENTIE:
Ludo Simons, Te Boek! Over boeken en
boekenmensen, Pelckmans Uitgeverij, Kalmthout, 2014, 173 blz., 19,50 euro, ISBN
978-90-289-6905-6.
Reacties